Uit het hoofd spelen: dat kan ik echt niet!

Vorige week kreeg ik een e-mail van een 68 jarige gitarist, die al zo ongeveer zijn hele leven gitaar speelt. Hij schreef ook dat hij les had gehad en best moeilijke klassieke stukken speelt. Maar het lukt hem niet om ook maar iets uit zijn hoofd te spelen.

Hij schrijft:

U heeft een blog geschreven over het onthouden van een muziekstuk. Uw schrijven raakt de kern van mijn al jarenlange probleem….ik onthoud helemaal niets van wat ik mij eigen heb gemaakt na veel en langdurig studeren en ik kan dus alleen maar mijn gitaar bespelen als ik het muziekstuk voor mijn neus heb liggen. Inmiddels heb ik mij erbij neergelegd dat ik het uit mijn hoofd leren spelen, niet zal kunnen leren en dat ik dus nooit zomaar mijn gitaar kan pakken om een fraai stukje te spelen.

Ik moet erkennen dat door deze gedachten en het feit dat ik het zo zie, het plezier in het gitaar beoefenen eigenlijk niet echt (meer) aanwezig is. Daardoor wordt het vaak ook een opgave óm te oefenen. Als ik dan een stuk redelijk kan spelen of soms zelfs best goed (na heel veel oefenen, zodanig dat het stuk mij uiteindelijk tegen gaat staan) dan ervaar ik soms wel even een ‘geluksgevoel’ omdat ik het mooi vind klinken. Maar het moet aldoor van papier af want zonder die ondersteuning maak ik doorlopend fouten.

Je kan meer dan je denkt!

De ontmoediging en frustratie, die spreekt uit zijn verhaal, raakten mij. Ik kan mij zomaar voorstellen dat deze gitarist (Fred heet hij), niet de enige muzikant is die hiermee worstelt. En zeker als je al wat ouder bent, ligt de conclusie al snel op de loer dat je dat toch nooit meer kunt leren….

Die conclusie is funest: als je gelooft dat je het niet kunt leren, dan gaat het je ook niet lukken. Dus begin met erop te vertrouwen dat je het WEL kunt leren.

Je hersenen kun je je leven lang blijven trainen. En ze kunnen veel meer dan je denkt!

Het zal niet gemakkelijk zijn.
Je zal er veel tijd en energie in moeten steken.
Je zal vol moeten houden, ook op moeilijke momenten.

Maar als je dat ervoor over hebt, kan ook jij het leren!

Hoe dan?

Hoe pak je dat aan?

Er is niet een soort van toverformule die voor iedereen werkt. Je zal verschillende manieren uit moeten proberen om te ontdekken welke manier(en) voor jou het beste werkt/werken.

Het helpt om te weten wat jouw “leer voorkeuren” zijn. Lees hierover in :

Verschillende strategieën

Je kan een stuk net zolang met de bladmuziek voor je neus, blijven studeren totdat je vingers automatisch doen wat moet. Dan heb je je motorische geheugen in werking gesteld. Maar hoewel je dat motorische geheugen heel hard nodig hebt, is dat niet de meest betrouwbare manier om iets uit je hoofd te gaan spelen. Het is wel de manier die het meest gebruikt wordt door leerlingen. Gewoon omdat dat de meest logische manier lijkt. Als deze manier niet voor jou werkt, probeer dan eens het volgende.

Begin bij het begin

Als je al lang muziek speelt, zoals Fred, en best gevorderd bent, wil natuurlijk het liefste ook die moeilijke stukken uit je hoofd spelen. Dat is logisch, maar je kunt je afvragen of dat wel reëel is. Het niveau wat je hebt met van bladmuziek spelen, is immers niet gelijk opgegaan met het uit je hoofd spelen. Zolang je nog niet zo goed weet hoe het beste muziek uit je hoofd kunt leren, kan je waarschijnlijk beter met iets simpels beginnen.

Eerst lezen!

Begin daarom eens met een simpel stukje, uit bijvoorbeeld een beginners boek, van hooguit 12 maten. Lees het eerst, zonder te spelen: analyseer het! Probeer je er een klankvoorstelling van te maken. Pas als je denkt dat je weet wat er staat, leg je de bladmuziek weg en ga je het spelen. Hoe ver kom je? Weet je maar 2 maten, of 4? Dan begin je weer met alleen maar kijken naar de bladmuziek, leg het weer weg en probeer het weer. Lukt het echt niet? Dat is niet erg! Dan moet je iets opzoeken wat nog eenvoudiger is!
Lukt het wel? Kijk dan of je het een paar uur later nog weet, en een dag later.

Vervolg

Je kan ervoor kiezen om dan steeds iets moeilijker te gaan. Maar je kan ook 2 maten van een moeilijk stuk kiezen om uit je hoofd te gaan doen. Houd dan dezelfde werkwijze aan: leg je bladmuziek weg als je het gaat spelen. Dan word je namelijk gedwongen om de muziek te onthouden en raak je eraan gewend om te spelen zonder dat je kunt spieken!

Wat werkt voor jou

Je kan het natuurlijk ook allebei doen en zowel gemakkelijke stukjes muziek als een paar maten van een moeilijk stuk uit je hoofd te leren. Ervaar wat voor jou het beste werkt!

Maar houdt het beperkt, zeker in het begin. Naarmate je merkt dat het je gemakkelijker afgaat, kan je proberen of iets meer ook lukt.

Structuur

Het is heel belangrijk om structuren en verbanden in de muziek te herkennen. Dan is het veel eenvoudiger om te onthouden. Ik merk dat steeds weer in mijn lespraktijk. Een leerling die niet in staat is om iets uit zijn hoofd te spelen, snapt eigenlijk niet wat er precies gebeurt. Als we samen hebben bekeken wat er in het stuk gebeurt, lukt het altijd een stuk beter.

Het belang van succes

Leg de lat niet te hoog voor jezelf. Kies liever kortere stukjes die gemakkelijk zijn. Je brein werkt het beste wanneer je, hoe klein ook, succesjes boekt. Dat motiveert en helpt je om ervoor te blijven gaan! En die spreekwoordelijk lange adem heb je nodig om het te leren, zelfs als je gitaar of piano speelt! 😉

Veel succes, en ik ben benieuwd naar jouw ervaringen!