Muziek studeren verandert je brein!

Een tijdje geleden kreeg ik een e-mail van Herman uit Brugge; een trouwe lezer van mijn blogs. Hij stuurde een link naar een artikel dat is geschreven door Tara Geartner, met de opmerking dat er veel wetenswaardigheden in staan. Herman had helemaal gelijk! Tara is Neurowetenschapper en heeft muziek gestudeerd. Ze geeft les in piano, dwarsfluit en muziektheorie en schrijft en geeft lezingen. Ik ken haar verder niet, maar ze lijkt precies dezelfde dingen belangrijk te vinden als ik en ik zou haar graag eens ontmoeten!

Vertaling

Dat zal waarschijnlijk niet gebeuren, want wat ik eruit opmaak werkt ze in British Columbia, Canada. Beetje ver weg… Dus ik zal het voorlopig moeten doen met wat ze geschreven heeft. Gelukkig is dat ook heel interessant! Het is in het Engels geschreven en hier en daar wat lastig te lezen, gaf Herman aan. Als je daar niet tegenop ziet, wil je wellicht zelf haar artikel lezen. De link ernaar staat onderaan deze blog. Omdat niet iedereen daar zin in heeft, hier een vrije vertaling met zo min mogelijk technische termen ;).

Moeilijk!

Zij begint het artikel met het verhaal dat zij, aan haar leerlingen die worstelen met pianostukjes, vertelt dat pianospelen heel moeilijk is! (Degene die les van mij hebben, weten dat ik het daar helemaal mee eens ben. Dat zeg ik zeker 20 keer in de week tegen leerlingen!). Door piano te leren spelen ben je namelijk bezig om je hersenen te veranderen. Dat is niet niks!

Is dat niet een beetje overdreven? Hoeveel verandert muziek studeren nu echt je brein?

Daar zijn wetenschappelijke studies naar gedaan. Die studies gaven aan dat muziek studeren ervoor zorgt dat je hersenen in bepaalde gebieden groter worden en meer onderlinge verbindingen krijgen. Deze studies zijn globaal genomen onder te verdelen in 2 soorten:
1) Door de hersenen van niet muzikanten te vergelijken met die van muzikanten
2) Door muzieklessen te geven aan kinderen en te bekijken hoe de hersenstructuren veranderen.

Probleem

Beide manieren van bestuderen hebben hetzelfde probleem: je kunt niet weten wat precies veroorzaakt is door het studeren en wat door genetische aanleg is bepaald. Misschien hebben degenen waar de hersenen veel van veranderen/groeien wel een natuurlijke aanleg voor muziek. En is dat de reden dat ze doorgaan met muzieklessen en uiteindelijk musicus worden. Dan zou de hersenstructuur juist ervoor gezorgd hebben dat diegene muziek ging studeren, in plaats van andersom.

Voor de beste studie zou je 1 persoon muziek moeten laten studeren en daarvan de hersenen onderzoeken. En je zou diezelfde persoon zonder dat hij muziek studeert moeten onderzoeken. Helaas… om dat voor elkaar te krijgen moet je kunnen toveren!

Tweelingen

De op 1 na beste manier om het te onderzoeken, is met identieke tweelingen. Dat hebben Örjan de Manzano en Fredrik Ullén in Zweden gedaan met 9 tweelingen. Alle tweelingen begonnen met piano studeren, maar na korte tijd haakte 1 van de twee af. Degene die doorging, studeerde 4000 uur muziek meer dan degene die gestopt was en bleef amateur pianist.

Ze gingen uit van de redelijke aanname dat de hersenen van de tweelingen in beginsel vergelijkbaar waren. De helft van de tweeling die geen piano meer speelde diende als vergelijking voor de degene die piano speelde.

Uitkomst

Wat ze waarnamen, kwam overeen met de eerdere studies die gedaan waren. De gedeelten van de hersenen waar de motoriek en het gehoor zitten, waren groter. De verbindingen tussen de verschillende delen van de hersenen waren beter ontwikkeld. Ook het gedeelte wat een rol speelt in de coordinatie tussen beide handen had een beter georganiseerde structuur. De verschillen tussen de piano spelende en niet piano spelende tweelingen waren duidelijk niet genetisch bepaald. Wat betekent dat het door ervaringen is ontstaan. In andere woorden: uren en uren van piano studeren hebben de hersenen van de pianospelende tweelingen veranderd.

Aanleg

Dit betekent niet dat je genen geen enkele rol hebben in wat je muzikaal gezien kunt bereiken. Andere studies gaven de suggestie dat de hoeveelheid oefening minder belangrijk is dan genetische factoren. Je genetische aanleg beïnvloed je motoriek, je gevoel voor toonhoogte en beat, en zeker ook hoeveel je motivatie en bereidheid om te studeren. Net als je vermogen om te focussen en je emotionele reacties op muziek. Maar het onderzoek met de tweelingen toont wel aan dat je ervaringen (=het studeren) zeker een heel belangrijke rol spelen. Allebei zijn belangrijk!

Langdurig effect

Dus ja, muziek studeren verandert echt je hersenen. Natuurlijk geldt dat niet alleen voor muziek studeren. Waar je veel tijd aan besteed, daar word je goed in en het verandert je hersenen. Basketbalspelers hebben ook andere hersenen. Maar niet alle vaardigheden zorgen voor langdurige, grote veranderingen in de hersenen. Bij veel vaardigheden lijkt de groei van de hersenen te stoppen en zelfs weer te krimpen naar de eerdere grootte nadat het geleerde meer “gewoon” is geworden. Dat dit niet het geval is bij muzikale training wekt de suggestie dat het bespelen van een instrument een heel moeilijke en gespecialiseerde set van vaardigheden vraagt, die veel gedeelten van de hersenen aan het werk zetten. Deze vaardigheden beheers je niet zomaar, daar moet je veel moeite voor doen.

Tot slot

Voor alle worstelende studenten: door dit te weten wordt het niet gemakkelijker, maar misschien stelt het je wel gerust. En motiveert het je om je hersenen stukje bij beetje te laten groeien.

Tot zover het artikel van Tara Geartner. De link naar de originele tekst, met verwijzingen naar de onderzoeken, vind je hier: http://trainingthemusicalbrain.blogspot.com