Luister naar jezelf!

Wanneer je muziek aan het maken bent, ben je veel verschillende dingen tegelijk aan het doen. Een keyboard leerling die afgelopen week bij mij op les kwam, had er moeite mee: noten lezen, rechterhand melodie spelen, linkerhand akkoorden spelen, waaronder een nieuw akkoord. Het valt ook niet mee! Toch is er iets wat je er zeker ook nog bij moet blijven doen: luisteren! 

Ingestudeerd

Het ging met deze leerling zeker niet slecht, maar er waren wel een paar foute noten in de melodie waar ze niet op reageerde. Het was duidelijk dat ze zelf niet in de gaten had, dat ze een andere noot speelde dan er stond. Vaak is het dan zo dat bij de herhaling precies dezelfde fout wordt gemaakt. Dan is het een foutje die “ingestudeerd” is. Dat was in dit geval duidelijk niet zo; het koste alleen allemaal zoveel van haar concentratie dat het luisteren er gewoon bij in was geschoten.

Luisteren

Natuurlijk weet iedereen wel dat muziek is om naar te luisteren, maar wanneer je zelf degene bent die de muziek maakt is dat niet altijd gemakkelijk en gaat het ook zeker niet altijd vanzelf! Toen ik haar vroeg om het nog eens te spelen en goed te luisteren of het wel klopte wat ze deed, was het verschil goed te merken! Nu hoorde ze wanneer ze een foute noot speelde en kon ze ook zelf deze corrigeren!

Niet alleen beginners hebben er last van

Ook een wat meer gevorderde piano leerling kreeg van mij het advies mee om goed te luisteren. Zij had een stuk waarbij het sustain pedaal gebruikt werd. Waar je precies moest wisselen stond niet aangegeven. Op veel plaatsen ging het goed, maar in 1 maat was het niet zo vanzelfsprekend hoe je het pedaal moest gebruiken. “Ga allerlei manieren uitproberen en luister goed. Doe het zoals jij het mooi vindt klinken.” Zij reageerde: “Ik hoorde wel dat het niet zo mooi klonk. Wat raar dat ik daar dan zelf niet op kom om het anders te proberen!” Hoewel ik begrijp dat ze het raar vindt, is mijn ervaring dat het heel vaak voorkomt. Ook hier geldt weer: je doet tijdens het muziek maken al zoveel, dat luisteren, en dan ook nog reageren op wat je hoort, er wel eens bij inschiet!

Klopt dit wel?

Hoe vaak heb jij gedacht: “Wat klinkt dit raar!” En dat je naderhand van je docent hoorde, dat het inderdaad niet klopte? Ook dit komt vaak voor! In de meeste gevallen is het zo dat als je iets raar vindt klinken, je iets niet goed doet. Denk dus op zo’n moment niet: “Het zal wel…” Maar kijk nog eens goed wat er staat. Controleer of je het goed hebt gezien en gespeeld, of je geen kruizen of mollen over het hoofd hebt gezien (dat is de meest gemaakte fout). Als je dan nog steeds niets verkeerds hebt ontdekt, is het verstandig om te luisteren naar een opname van het stuk. Klinkt het daar hetzelfde? Want hoe langer je een fout instudeert, hoe moeilijker het wordt om het er weer uit te krijgen!

Melodie en begeleiding

Speel je een stuk met een drukke linkerhand partij (begeleiding)en met de rechterhand een rustige melodie, dan klinkt de begeleiding al snel te hard ten opzichte van de melodie. Ook dit is iets waar veel leerlingen zich niet snel van bewust zijn, waaruit blijkt dat naar jezelf luisteren helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Het vergt ook heel wat training om met je ene hand zachter te spelen dan met je andere hand. Zeker als het een snelle partij betreft. De beste manier om dat te oefenen is ook hier weer: goed luisteren! Luister naar de melodie, laat hem erbovenuit “zingen”. Alles wat je aandacht geeft groeit, ook in dit geval!

De gouden Tip

Muziek maken is multitasken in het kwadraat, en wij mensen zijn daar eigenlijk niet voor gemaakt! Dat tijdens het studeren het luisteren er wel eens bij inschiet is dus niet zo raar. Maar hoe los je dat dan op? De gouden tip hiervoor is: verplaats steeds je aandacht. Geef jezelf steeds een andere opdracht, bijvoorbeeld:

• let de eerste keer dat je het speelt vooral op de vingerzetting van je rechterhand (speel die desnoods even apart)
• de volgende keer luister je goed of het allemaal klopt wat je doet
• de keer erna luister je of het ook echt allemaal mooi klinkt

Dit kan je weer herhalen voor je linkerhand en daarna met 2 handen samen, daarna met sustain pedaal. Of je gaat erop letten dat je de akkoorden mooi regelmatig speelt. Je kunt jezelf allerlei opdrachten geven om op te focussen. Uiteraard betekent dit dat je andere dingen dan misschien niet helemaal goed doet. Maar door steeds van aandachtspunt te wisselen, zal je niet snel fouten instuderen en heb je meer aandacht om ook echt te horen wat je doet!

Dus, niet vergeten:
Je oren zijn het belangrijkste hulpmiddel om fouten op te sporen en deze te corrigeren. Gebruik je oren om te luisteren, en niet alleen maar om te horen! Hoor je iets wat niet klopt of wat beter kan, luister daar dan naar en kom in actie!

Veel studeerplezier!