Italiaanse muziektermen deel 2: dynamiek
In de vorige blog vertelde ik over veel voorkomende Italiaanse muziektermen die te maken hadden met het tempo en articulatie of speelmanier. Vandaag gaat het over Italiaanse muziektermen die je meer vertellen over de dynamiek; of je iets hard of zacht moet spelen.
Hard en snel betekenen niet hetzelfde!
Wanneer er bij een stuk staat dat je iets hard (luid) moet spelen, zal je waarschijnlijk ook de neiging hebben om het sneller te gaan spelen. Dit komt doordat je met meer kracht bijna vanzelf meer snelheid ontwikkeld. Let dus op dat je het tempo niet gaat versnellen wanneer je harder gaat spelen! Andersom gaat het ook op: wanneer je zachter gaat spelen, ga je bijna vanzelf langzamer spelen. Houd je tempo dus goed in de gaten!
Van heel zacht naar heel hard
Voor het aangeven van het gewenste volume wordt in de bladmuziek veel gebruik gemaakt van afkortingen. Daarom begin ik steeds met de afkorting, dan de volledige benaming en tot slot de betekenis van de Italiaanse muziektermen.
pp = pianissimo= heel zacht
p = piano = zacht
mp = mezzo piano = matig zacht
mf = mezzo forte = matig sterk / hard
f = forte = sterk /hard
ff = fortissimo = heel sterk
Meer en minder
Wellicht is het je opgevallen:
-Een dubbele letter bij de afkorting, versterkt het effect (pp is heel zacht en ff is heel hard) en er wordt dan “issimo” achter het woord gezet.
-“Mezzo” vermindert juist het effect (mp is minder zacht dan p, mf is minder hard dan f)
Crescendo
Crescendo betekent dat je steeds harder moet gaan spelen (niet sneller!). Je zult het vaak inde afgekorte vorm tegenkomen: cresc. In plaats van het woord, wordt ook het teken vaak gebruikt. Het teken wordt onder (soms boven) de noten geplaatst die je steeds harder moet gaan spelen. Zie de afbeelding.
Afbeelding 1: crescendo
Vaak zie je ervoor staan: p of pp en erna hoe hard je uiteindelijk moet eindigen, dus bv. mf of f of ff
Decrescendo of diminuendo
Decrescendo, wordt vaak afgekort tot decresc. Diminuendo betekent hetzelfde, nl: zachter worden en wordt vaak afgekort tot dim. Het teken ziet eruit als een omgekeerd crescendo teken. Zie de afbeelding.
Afbeelding 2: decrescendo, maar ook ritenuto, pp en fermate!
Poco
Poco betekent weinig of een beetje. Het wordt vaak gebruikt in combinatie met crescendo of diminuendo, maar ook met ritenuto (vertragen) of accelerando (versnellen).
BV: Poco a poco crescendo
Piú
Piú betekent (steeds) meer. Ook dit woord wordt gebruikt in combinatie met bv. 1 van de bovenstaande termen of met die uit mijn vorige blog.
Fermate
De meest voorkomende Italiaanse muziektermen heb ik denk ik nu besproken, al bedenk ik me nu dat ik er 1 niet heb genoemd die eigenlijk meer bij de vorige blog thuishoorde: de Fermate. Deze staat ook in afbeelding 2 hierboven en in afbeelding 3 hieronder. De fermate wordt genoteerd als de bovenste helft van een cirkel met een puntje eronder. Het betekent dat je de noot waar de fermate boven staat, net zoveel langer mag aanhouden als je zelf mooi vindt. Tenzij je in een orkest speelt, dan bepaalt de dirigent hoe lang de noot duurt. Als iedereen in het orkest het zelf gaat bepalen, wordt het een zooitje!
Afbeelding 3: Piú Lento met crescendo, decrescendo, ritenuto en diminuendo naar pianissimo!
Veel studeerplezier!
