Improviseren op akkoorden

Improviseren: hoe doe je dat?

Toen ik begon met mijn studie aan het Rotterdams Conservatorium, was ik 16 jaar. Ik had altijd alleen maar van bladmuziek gespeeld en nog nooit van mijn leven geïmproviseerd. Nu had ik voor de richting “lichte muziek” gekozen ( Pop, Rock, Jazz, Latin, Fusion met klassiek piano als bijvak) en in die opleiding is het essentieel dat je improviseert. Dat was wel even schrikken! Ik had altijd het idee gehad dat improviseren iets is, waar je van nature goed in bent, of niet! En ik rekende mezelf tot de laatste categorie en al mijn medestudenten hoorden duidelijk bij de eerste; wat voelde ik me een kluns!

 

3 belangrijke inzichten

Mijn doel (of misschien kan ik beter zeggen: mijn droom) was heel duidelijk: mijn diploma halen en muziekdocent worden. Dat ik niet kon improviseren, was zeker een tegenvaller. Maar als ik iets in mijn hoofd heb, dan laat ik mij er niet zomaar vanaf brengen. Dus zat er maar 1 ding op: ik moest leren improviseren! Het kostte heel veel tijd, energie en doorzettingsvermogen, maar het was het waard. Ik heb leren improviseren en door dit proces heb ik een paar belangrijke inzichten opgedaan:
1. improviseren kun je leren
2. je kunt er beter maar vroeg mee beginnen
3. timing en ritme is het allerbelangrijkste, je hebt niet veel tonen nodig om iets leuks te maken

 

Methode

Tegenwoordig heb je in de meeste moderne methodes voor piano en keyboard al improvisatie opdrachten, waardoor je als beginner al redelijk snel met improviseren in aanraking komt. Natuurlijk ben je niet verplicht om het te leren, zolang je niet van plan bent om een opleiding te doen waar je het bij nodig hebt. Veel leerlingen vinden het in het begin ook eigenlijk niet leuk om te doen. Toch probeer ik altijd wel om leerlingen met zo’n opdracht aan het improviseren te krijgen. Want of je het leuk vindt, of niet, weet je pas nadat je een serieuze poging hebt gedaan om het te leren.

 

Weerstand

Dat veel leerlingen improviseren in het begin niet leuk vinden, is heel logisch! De kant en klare liedjes die ze al geleerd hebben, klinken veel leuker dan wat ze zelf in het begin verzinnen. Dat motiveert niet echt om ermee door te gaan. Bovendien is het onwennig, en dat voelt niet fijn. Het is dus belangrijk om, wanneer je pas begint met improviseren, een paar handige tips krijgt waardoor je snel vooruitgaat. Hieronder een paar tips om je op weg te helpen!

 

Improvisatie over akkoorden

Bij veel populaire muziekstijlen is het gebruikelijk dat je eerst de hele melodie met de akkoorden speelt. Dan komt de improvisatie, en je eindigt weer met de uitgeschreven melodie. De improvisatie kan gespeeld worden over het hele akkoordenschema: je vervangt dan de uitgeschreven melodie door je eigen improvisatie. Maar het komt ook voor dat er maar een paar akkoorden, die ook in het stuk voorkomen, steeds afgewisseld worden en dat je daar dan je improvisatie bij maakt. Deze laatste optie is het beste om mee te beginnen. Bij voorkeur met maar 2 akkoorden die per maat afgewisseld worden. Het is belangrijk dat je die akkoorden goed beheerst en blindelings kunt spelen, voordat je gaat proberen om te improviseren.

 

Zo simpel mogelijk

Kies vervolgens 1 of 2 (niet meer!) tonen uit die goed klinken bij beide akkoorden. Je kunt beter weinig tonen gebruiken en die in verschillende ritmische variaties spelen, dan veel tonen in een eentonig ritme. Probeer daarom verschillende ritmes te spelen met die 2 tonen terwijl je de akkoorden in de maat blijft spelen. Blijf dit oefenen totdat je merkt dat het je goed lukt om dit vol te houden. Vervolgens kun je er steeds 1 toon bij kiezen en het zo opbouwen.

 

Begeleiding

Het helpt enorm als je begeleiding goed klinkt. Dat inspireert je om iets leuks te bedenken. Speel je keyboard, dan kun je verschillende stijlen uitproberen om te kijken wat dat voor effect heeft op je improvisatie. Speel je piano, dan kan je misschien iets opnemen en dan met de opname meespelen. Of misschien ken je iemand die met je samen wil spelen. In een bandje om de beurt improviseren, is ideaal om te oefenen!

 

Verwacht geen wonderen

Alle begin is moeilijk, zeggen ze weleens. Dat geldt ook voor improviseren. Wees niet ontevreden als je de eerste tijd nog geen waanzinnig mooie improvisaties kunt maken. Bedenk dat jouw improvisatie goed is zoals die is. Fouten maken kan je niet, want jij bepaalt hoe jouw improvisatie klinkt en niemand anders. Als je vol blijft houden, zal je merken dat je er steeds meer lol in gaat krijgen omdat het steeds beter gaat klinken.

 

De melodie kan je helpen

Om weer wat nieuwe inspiratie op te doen voor je improvisatie, kan je de originele melodie gebruiken. Natuurlijk is het geen improvisatie meer als je de melodie naspeelt. Maar je kunt wel kijken welke noten er in de melodie staan, en die gebruiken. Of juist stukjes ritme gebruiken op andere tonen dan het origineel. Probeer eens hoe het klinkt als je stukjes van de melodie achterstevoren speelt, of alle tonen verdubbelt. Wie weet doe je zo weer nieuwe ideeën op!

 

De tips voor beginners in een notendop:

1. begin zo eenvoudig mogelijk, met 2 akkoorden en 2 tonen voor je improvisatie
2. door de 2 tonen in een leuk ritme te spelen, krijg je al een leuk resultaat. Ritme is heel belangrijk!
3. laat je inspireren door een leuke begeleiding
4. blijf nieuwe dingen proberen en onthoud dat je geen fouten kan maken. Schaam je niet voor wat je verzint! Alleen door het te doen word je steeds beter!
5. gebruik de originele melodie voor inspiratie

 

Veel studeerplezier!

/1 Reactie/door

Heb jij al een repertoirelijst?

Iedereen die muziek maakt, zou een repertoirelijst moeten hebben. Oké, je moet natuurlijk niets, maar het is wel zinvol! Misschien denk je: “Ik ga toch niet optreden, dus waarom zou ik?” Maar zelfs dan heeft het zijn nut wel degelijk!

 

De voordelen

Het is altijd handig als je een aantal stukken paraat hebt die je goed kunt spelen. Wanneer er een gelegenheid zich voordoet, heb je altijd een stuk om te laten horen. Dat hoeft niet persé een optreden te zijn.
-Misschien vraagt een familielid of vriend of je iets wilt spelen.
-Je komt ergens waar een mooi instrument staat waar je op mag spelen.
Je zal veel sneller iets laten horen als je weet dat je een stuk goed kan spelen!

 

Zelfvertrouwen

Zelfs als je alleen maar voor je eigen plezier muziek wilt maken, en eigenlijk niet aan wie dan ook iets wilt laten horen, is het goed om een repertoirelijst te maken. Want als dit op jou van toepassing is, heb je zeer waarschijnlijk weinig zelfvertrouwen. Het maken van een lijst betekent dat je nadenkt over wat je al kan. En dat geeft je zicht op wat je bereikt hebt. Ook al stelt het voor jouw gevoel misschien niet zoveel voor, je hebt het toch maar geleerd en daar mag je trots op zijn! Goed voor je zelfvertrouwen!

 

Goed voor minder goede dagen

We hebben allemaal wel eens dat je niet genoeg energie hebt om fanatiek op een nieuw stuk te studeren. Op dit soort dagen is het ideaal om aan je repertoire te werken. Het spelen van stukken die je al in je vingers hebt, gééft je vaak weer energie!

 

Tips

Als je nu overtuigd bent van het nut van zo’n repertoirelijst, wil je wellicht nog wat tips hoe je er 1 maakt en hoe je ermee omgaat. Want: hoe pak je dat aan?

 

Hoe maak je een repertoirelijst

De meeste van mijn leerlingen hebben een schriftje voor aantekeningen en huiswerk. Op de laatste bladzijde schrijven we de repertoirelijst. Wanneer je zelf niet werkt met een schrift, pak dan een stuk papier, gebruik dat ervoor, en zorg ervoor dat je die in het zicht hebt liggen wanneer je gaat studeren.

 

Wat zet je erop

Begin met onder elkaar te nummeren van 1 t/m 10. Ga bedenken welke stukken je al kan spelen. Kies daaruit de stukken die je het leukste vindt om te doen en schrijf ze in willekeurige volgorde op. Het hoeven er niet gelijk 10 te zijn, maar misschien lukt het je om er 5 op te zetten?

 

Wensen

Het lijstje aanvullen kan je op verschillende manieren doen:
-Misschien is er een stuk wat je graag wilt leren spelen, maar wat je nog niet beheerst. Zet die onderop.
-Stukken die je erbij leert en die je leuk vindt, kun je er later ook altijd nog bij schrijven.
Wanneer je lijstje vol is, zijn er wellicht stukken die je er ondertussen af wilt halen omdat je ze niet meer zo leuk vindt. Maar meer dan 10 stukken mag natuurlijk ook!

 

Speciale gelegenheden

Je kunt ook nog wat plek reserveren, naast de 10 “gewone” stukken, voor speciale gelegenheden. Denk aan verjaardagen, en feesten als Sinterklaas, Kerst, enz.
Je kan die al gelijk invullen, of je wacht totdat je met dat soort stukken aan de slag wilt.

 

En dan…

Je hebt een mooie lijst van stukken die je kan spelen. De uitdaging is dan dat je die stukken ook over een paar maanden nog goed kan spelen. Daar is wel wat “onderhoud” voor nodig! Bijna iedereen worstelt met tijd: het is voor veruit de meeste mensen lastig om de tijd te vinden om trouw te studeren. Als je dan ook die stukken van je repertoirelijst moet blijven oefenen, lijkt dat wellicht een zware opgave. Maar dat hoeft het niet te zijn!

 

Onderhoud

Een stuk wat je goed in je vingers hebt en al jaren speelt, vergeet je niet zo snel meer. Maar een stuk waar je relatief kortgeleden mee bezig geweest bent, ben je al snel weer (gedeeltelijk) kwijt als je het niet blijft herhalen. Dat komt doordat het dan nog niet goed genoeg in je lange termijngeheugen is opgeslagen. Om ervoor te zorgen dat je goed kan blijven spelen, moet je het dus regelmatig herhalen zodat het goed in je lange termijngeheugen komt.

 

Speel er 1 per dag

Dat herhalen hoeft niet veel werk te zijn. Als je het lijstje bij de hand houdt, en elke keer als je studeert er 1 van herhaalt, heb je ze als het goed is in 2 weken tijd allemaal wel weer een keer gedaan. Vaak is 1 of 2 keer doorspelen al voldoende, dus het kost je maar een paar minuten. Je kan ermee beginnen en het gebruiken om in te spelen. Of juist ermee eindigen omdat je het leuk vindt. Of allebei…

Als je lijstje zo lang is dat je het niet in 2 weken haalt, dan kan je de stukken die je al heel lang speelt wat minder vaak herhalen.

 

Of speel ze allemaal

Misschien heb je wel een vaste dag in de week waarvan je weet dat je door vermoeidheid moeite hebt om iets nieuws in je op te nemen. Gebruik die dag dan om je repertoirelijst eens (grotendeels) door te spelen. Je bent dan toch heel zinvol aan het studeren en het kost je veel minder energie. Het geeft je dan ook nog een goed gevoel, dat je toch gestudeerd hebt, terwijl je anders het misschien had overgeslagen.

 

Tijdens de les

Met mijn eigen leerlingen spreek ik vaak 1 stuk van hun repertoirelijst af die ze de volgende week laten horen. Dat schrijf ik dan ook in het schriftje bij het huiswerk. Dat klinkt je misschien wel erg schools in de oren, maar het werkt wel! Zo blijven de leerlingen (en ikzelf!) eraan denken dat we die stukken wel moeten bijhouden! En het is voor de leerling fijn om een stuk te laten horen waar hij/zij zich vertrouwd mee voelt!

 

Heb jij al een repertoirelijst? Ik hoop dat je er snel mee aan de slag gaat!

/0 Reacties/door
,

Muziek studeren verandert je brein!

Een tijdje geleden kreeg ik een e-mail van Herman uit Brugge; een trouwe lezer van mijn blogs. Hij stuurde een link naar een artikel dat is geschreven door Tara Geartner, met de opmerking dat er veel wetenswaardigheden in staan. Herman had helemaal gelijk! Tara is Neurowetenschapper en heeft muziek gestudeerd. Ze geeft les in piano, dwarsfluit en muziektheorie en schrijft en geeft lezingen. Ik ken haar verder niet, maar ze lijkt precies dezelfde dingen belangrijk te vinden als ik en ik zou haar graag eens ontmoeten!

 

 

Vertaling

Dat zal waarschijnlijk niet gebeuren, want wat ik eruit opmaak werkt ze in British Columbia, Canada. Beetje ver weg… Dus ik zal het voorlopig moeten doen met wat ze geschreven heeft. Gelukkig is dat ook heel interessant! Het is in het Engels geschreven en hier en daar wat lastig te lezen, gaf Herman aan. Als je daar niet tegenop ziet, wil je wellicht zelf haar artikel lezen. De link ernaar staat onderaan deze blog. Omdat niet iedereen daar zin in heeft, hier een vrije vertaling met zo min mogelijk technische termen ;).

 

Moeilijk!

Zij begint het artikel met het verhaal dat zij, aan haar leerlingen die worstelen met pianostukjes, vertelt dat pianospelen heel moeilijk is! (Degene die les van mij hebben, weten dat ik het daar helemaal mee eens ben. Dat zeg ik zeker 20 keer in de week tegen leerlingen!). Door piano te leren spelen ben je namelijk bezig om je hersenen te veranderen. Dat is niet niks!

 

Is dat niet een beetje overdreven? Hoeveel verandert muziek studeren nu echt je brein?

Daar zijn wetenschappelijke studies naar gedaan. Die studies gaven aan dat muziek studeren ervoor zorgt dat je hersenen in bepaalde gebieden groter worden en meer onderlinge verbindingen krijgen. Deze studies zijn globaal genomen onder te verdelen in 2 soorten:
1) Door de hersenen van niet muzikanten te vergelijken met die van muzikanten
2) Door muzieklessen te geven aan kinderen en te bekijken hoe de hersenstructuren veranderen.

 

Probleem

Beide manieren van bestuderen hebben hetzelfde probleem: je kunt niet weten wat precies veroorzaakt is door het studeren en wat door genetische aanleg is bepaald. Misschien hebben degenen waar de hersenen veel van veranderen/groeien wel een natuurlijke aanleg voor muziek. En is dat de reden dat ze doorgaan met muzieklessen en uiteindelijk musicus worden. Dan zou de hersenstructuur juist ervoor gezorgd hebben dat diegene muziek ging studeren, in plaats van andersom.

Voor de beste studie zou je 1 persoon muziek moeten laten studeren en daarvan de hersenen onderzoeken. En je zou diezelfde persoon zonder dat hij muziek studeert moeten onderzoeken. Helaas… om dat voor elkaar te krijgen moet je kunnen toveren!

 

Tweelingen

De op 1 na beste manier om het te onderzoeken, is met identieke tweelingen. Dat hebben Örjan de Manzano en Fredrik Ullén in Zweden gedaan met 9 tweelingen. Alle tweelingen begonnen met piano studeren, maar na korte tijd haakte 1 van de twee af. Degene die doorging, studeerde 4000 uur muziek meer dan degene die gestopt was en bleef amateur pianist.

Ze gingen uit van de redelijke aanname dat de hersenen van de tweelingen in beginsel vergelijkbaar waren. De helft van de tweeling die geen piano meer speelde diende als vergelijking voor de degene die piano speelde.

 

Uitkomst

Wat ze waarnamen, kwam overeen met de eerdere studies die gedaan waren. De gedeelten van de hersenen waar de motoriek en het gehoor zitten, waren groter. De verbindingen tussen de verschillende delen van de hersenen waren beter ontwikkeld. Ook het gedeelte wat een rol speelt in de coordinatie tussen beide handen had een beter georganiseerde structuur. De verschillen tussen de piano spelende en niet piano spelende tweelingen waren duidelijk niet genetisch bepaald. Wat betekent dat het door ervaringen is ontstaan. In andere woorden: uren en uren van piano studeren hebben de hersenen van de pianospelende tweelingen veranderd.

 

Aanleg

Dit betekent niet dat je genen geen enkele rol hebben in wat je muzikaal gezien kunt bereiken. Andere studies gaven de suggestie dat de hoeveelheid oefening minder belangrijk is dan genetische factoren. Je genetische aanleg beïnvloed je motoriek, je gevoel voor toonhoogte en beat, en zeker ook hoeveel je motivatie en bereidheid om te studeren. Net als je vermogen om te focussen en je emotionele reacties op muziek. Maar het onderzoek met de tweelingen toont wel aan dat je ervaringen (=het studeren) zeker een heel belangrijke rol spelen. Allebei zijn belangrijk!

 

Langdurig effect

Dus ja, muziek studeren verandert echt je hersenen. Natuurlijk geldt dat niet alleen voor muziek studeren. Waar je veel tijd aan besteed, daar word je goed in en het verandert je hersenen. Basketbalspelers hebben ook andere hersenen. Maar niet alle vaardigheden zorgen voor langdurige, grote veranderingen in de hersenen. Bij veel vaardigheden lijkt de groei van de hersenen te stoppen en zelfs weer te krimpen naar de eerdere grootte nadat het geleerde meer “gewoon” is geworden. Dat dit niet het geval is bij muzikale training wekt de suggestie dat het bespelen van een instrument een heel moeilijke en gespecialiseerde set van vaardigheden vraagt, die veel gedeelten van de hersenen aan het werk zetten. Deze vaardigheden beheers je niet zomaar, daar moet je veel moeite voor doen.

 

Tot slot

Voor alle worstelende studenten: door dit te weten wordt het niet gemakkelijker, maar misschien stelt het je wel gerust. En motiveert het je om je hersenen stukje bij beetje te laten groeien.

Tot zover het artikel van Tara Geartner. De link naar de originele tekst, met verwijzingen naar de onderzoeken, vind je hier: http://trainingthemusicalbrain.blogspot.com

/0 Reacties/door
,

Optreden: doodeng of spannend?

In mijn lespraktijk kom ik het dagelijks tegen dat leerlingen zeggen: thuis gaat het veel beter! En ook zelf weet ik uit ervaring hoe het is als je handen beginnen te trillen wanneer je iets voorspeelt voor publiek of je docent….

Heel vervelend! Maar wat doe je eraan?

 

Stress

Heel toevallig kwam er iemand op mijn pad die zich juist daarin heeft gespecialiseerd: Mark Morley-Fletcher. Het is een Engelse muzikant die zich in deze materie verdiept heeft. Heel veel inzichten komen uit de topsport, waar je eigenlijk dezelfde situaties hebt als bij optredens: je werkt hard naar een belangrijk moment toe, en dan moet je alles uit de kast halen om goed te presteren. Dat levert stress op. Degene die daar het beste mee om kan gaan, levert de grootste prestaties. Je kunt nog zo’n goede techniek hebben en precies weten wat je plan is en hoe je het moet doen; als je door de stress dichtklapt, heb je daar niets aan!

 

Cursus

Omdat ik dit een heel interessant onderwerp vind, en ik het wel weer tijd vond om zelf weer eens de student te zijn, heb ik me ingeschreven voor de cursus van deze Mark Morley-Fletcher. Ik ben er nu een paar weken mee bezig en vind het superleuk en interessant!

 

Blog

In de komende blogs ga ik je op de hoogte houden van wat ik geleerd heb, zodat ook jij er je voordeel mee kunt doen. Want hoe heerlijk is het om op een ontspannen manier muziek te maken en er echt van te kunnen genieten! Ook met publiek….

 

Vandaag gaat het over: Optreden, doodeng of spannend?

 

Wat gebeurt er eigenlijk met je als je in een stressvolle situatie terecht komt?

Je reageert op zo’n situatie met 3 soorten reacties:

  1. fysiek
  2. psychologisch
  3. emotioneel

 

Fysieke reacties zijn:

-Spieren worden aangespannen

-De uiteinden van de bloedvaten vernauwen (waardoor je koude vingers krijgt)

-Bloeddruk stijgt

-Adem versnelt en wordt oppervlakkig

-Alle niet essentiële processen worden gepauzeerd (zoals de spijsvertering: geen eetlust hebben)

-de zintuigen verscherpen

 

 

Psychologische reacties:

-Je bent sneller afgeleid

-De hersenen gaan op topsnelheid werken: je gaat te veel denken! Het denkgedeelte van je hersenen gebruik je tijdens het leren van een nieuwe vaardigheid. Wanneer je die vaardigheid (bijvoorbeeld een muziekstuk) in je vingers hebt, neemt een ander, een onderbewust gedeelte, van de hersenen het over. Doordat je te veel gaat nadenken verstoor je dat proces. Gevolg: je maakt fouten.

 

 

Emotionele reacties:

-Een verdedigende houding aannemen: proberen niet te verliezen, ipv proberen te winnen. Je probeert vooral geen fouten te maken!! En dat heeft juist het tegenovergestelde tot gevolg. De kans op fouten wordt dan alleen maar groter.

 

Dit zijn allemaal heel normale en zelfs gezonde reacties op stress! Alleen zijn ze niet altijd even handig en nodig.

 

MAAR!

Al deze gevolgen van stress zijn niet per definitie goed of slecht. Al deze reacties heb je zowel wanneer je bang bent, maar ook wanneer je opgewonden bent!

 

Spanning + negatieve emotie = Angst

Spanning + positieve emotie = Opwinding

 

Wat je het beste kunt doen:

Ga niet tegen jezelf zeggen dat je kalm moet blijven, dat gaat niet werken als alles in je lijf aangeeft dat je stress ervaart. Wat wel werkt (en dat is wetenschappelijk aangetoond) is tegen jezelf zeggen dat je het spannend vindt en dat je opgewonden bent. Zeg het meerdere keren hardop! Je onderbewuste gelooft wat je zegt. Het zorgt ervoor dat je de situatie niet als een bedreiging ervaart, waardoor je een verdedigende houding aanneemt, maar het als een kans ziet om te winnen. Deze positieve spanning is zelfs nodig voor het leveren van topprestaties! Het gevolg: een goed  optreden, en je hebt er zelf meer plezier in!!

 

Wordt vervolgd! 😉

/4 Reacties/door

Luister naar jezelf!

Wanneer je muziek aan het maken bent, ben je veel verschillende dingen tegelijk aan het doen. Een keyboard leerling die afgelopen week bij mij op les kwam, had er moeite mee: noten lezen, rechterhand melodie spelen, linkerhand akkoorden spelen, waaronder een nieuw akkoord. Het valt ook niet mee! Toch is er iets wat je er zeker ook nog bij moet blijven doen: luisteren! 

Ingestudeerd

Het ging met deze leerling zeker niet slecht, maar er waren wel een paar foute noten in de melodie waar ze niet op reageerde. Het was duidelijk dat ze zelf niet in de gaten had, dat ze een andere noot speelde dan er stond. Vaak is het dan zo dat bij de herhaling precies dezelfde fout wordt gemaakt. Dan is het een foutje die “ingestudeerd” is. Dat was in dit geval duidelijk niet zo; het koste alleen allemaal zoveel van haar concentratie dat het luisteren er gewoon bij in was geschoten.

 

Luisteren

Natuurlijk weet iedereen wel dat muziek is om naar te luisteren, maar wanneer je zelf degene bent die de muziek maakt is dat niet altijd gemakkelijk en gaat het ook zeker niet altijd vanzelf! Toen ik haar vroeg om het nog eens te spelen en goed te luisteren of het wel klopte wat ze deed, was het verschil goed te merken! Nu hoorde ze wanneer ze een foute noot speelde en kon ze ook zelf deze corrigeren!

 

Niet alleen beginners hebben er last van

Ook een wat meer gevorderde piano leerling kreeg van mij het advies mee om goed te luisteren. Zij had een stuk waarbij het sustain pedaal gebruikt werd. Waar je precies moest wisselen stond niet aangegeven. Op veel plaatsen ging het goed, maar in 1 maat was het niet zo vanzelfsprekend hoe je het pedaal moest gebruiken. “Ga allerlei manieren uitproberen en luister goed. Doe het zoals jij het mooi vindt klinken.” Zij reageerde: “Ik hoorde wel dat het niet zo mooi klonk. Wat raar dat ik daar dan zelf niet op kom om het anders te proberen!” Hoewel ik begrijp dat ze het raar vindt, is mijn ervaring dat het heel vaak voorkomt. Ook hier geldt weer: je doet tijdens het muziek maken al zoveel, dat luisteren, en dan ook nog reageren op wat je hoort, er wel eens bij inschiet!

Klopt dit wel?

Hoe vaak heb jij gedacht: “Wat klinkt dit raar!” En dat je naderhand van je docent hoorde, dat het inderdaad niet klopte? Ook dit komt vaak voor! In de meeste gevallen is het zo dat als je iets raar vindt klinken, je iets niet goed doet. Denk dus op zo’n moment niet: “Het zal wel…” Maar kijk nog eens goed wat er staat. Controleer of je het goed hebt gezien en gespeeld, of je geen kruizen of mollen over het hoofd hebt gezien (dat is de meest gemaakte fout). Als je dan nog steeds niets verkeerds hebt ontdekt, is het verstandig om te luisteren naar een opname van het stuk. Klinkt het daar hetzelfde? Want hoe langer je een fout instudeert, hoe moeilijker het wordt om het er weer uit te krijgen!

 

Melodie en begeleiding

Speel je een stuk met een drukke linkerhand partij (begeleiding)en met de rechterhand een rustige melodie, dan klinkt de begeleiding al snel te hard ten opzichte van de melodie. Ook dit is iets waar veel leerlingen zich niet snel van bewust zijn, waaruit blijkt dat naar jezelf luisteren helemaal niet zo vanzelfsprekend is. Het vergt ook heel wat training om met je ene hand zachter te spelen dan met je andere hand. Zeker als het een snelle partij betreft. De beste manier om dat te oefenen is ook hier weer: goed luisteren! Luister naar de melodie, laat hem erbovenuit “zingen”. Alles wat je aandacht geeft groeit, ook in dit geval!

De gouden Tip

Muziek maken is multitasken in het kwadraat, en wij mensen zijn daar eigenlijk niet voor gemaakt! Dat tijdens het studeren het luisteren er wel eens bij inschiet is dus niet zo raar. Maar hoe los je dat dan op? De gouden tip hiervoor is: verplaats steeds je aandacht. Geef jezelf steeds een andere opdracht, bijvoorbeeld:

  • let de eerste keer dat je het speelt vooral op de vingerzetting van je rechterhand (speel die desnoods even apart)
  • de volgende keer luister je goed of het allemaal klopt wat je doet
  • de keer erna luister je of het ook echt allemaal mooi klinkt

Dit kan je weer herhalen voor je linkerhand en daarna met 2 handen samen, daarna met sustain pedaal. Of je gaat erop letten dat je de akkoorden mooi regelmatig speelt. Je kunt jezelf allerlei opdrachten geven om op te focussen. Uiteraard betekent dit dat je andere dingen dan misschien niet helemaal goed doet. Maar door steeds van aandachtspunt te wisselen, zal je niet snel fouten instuderen en heb je meer aandacht om ook echt te horen wat je doet!

Dus, niet vergeten:
Je oren zijn het belangrijkste hulpmiddel om fouten op te sporen en deze te corrigeren. Gebruik je oren om te luisteren, en niet alleen maar om te horen! Hoor je iets wat niet klopt of wat beter kan, luister daar dan naar en kom in actie!

Veel studeerplezier!

 

/3 Reacties/door
, , ,

Verbeter je techniek: zet je linkerhand aan het werk!

Een linkerhand die niet mee wil werken; er zijn maar weinig leerlingen die er géén last van hebben! Zowel piano als keyboard leerlingen hoor ik vaak mopperen dat ze het gevoel hebben te weinig controle te hebben over de vingers van de linkerhand. Zelfs leerlingen die linkshandig zijn. Zolang de linkerhand alleen maar akkoorden hoeft te spelen gaat het nog wel. Maar snelle loopjes of dubbele noten blijven lastig! Hoe dat komt en wat je eraan kunt doen? Lees maar verder!

 

De oorzaken

Hoe het komt dat de techniek van je linkerhand achter loopt ten opzichte van je rechterhand, is eenvoudig te verklaren. Vanaf het allereerste begin, speel je de meeste melodieën met je rechterhand. De linkerhand heeft meestal de begeleidende functie en speelt de akkoorden of een partij die op akkoorden gebaseerd is. Dan heb je vaak een partij voor de linkerhand die niet zo actief is. Daarbij zijn de meeste mensen rechtshandig, waardoor links al een achterstand heeft zelfs voordat je begint met piano of keyboard spelen. Maar ook linkshandige mensen hebben er last van, omdat de rechterhand gewoon meer getraind is door vaak de melodie te spelen.

 

De oplossing

Ook de oplossing is simpel: zorg dat je linkerhand meer training krijgt, zet hem aan het werk! Wat natuurlijk niet wil zeggen dat het vanzelf gaat, zoals gewoonlijk. Je zult het zelf moeten doen! Maar ik kan je wel een paar tips geven hoe je dat het beste aan kunt pakken!

 

Tips

1. Toonladders spelen: oefen iedere dag 1 toonladder en speel hem 3x met alleen de linkerhand:
1x in rustig tempo en FF (fortissimo, zo hard mogelijk)
1x in rustig tempo en PP (pianissimo, zo zacht mogelijk)
1x zo snel mogelijk, zonder dat het onregelmatig wordt!
Let op dat het regelmatig in tempo en volume blijft en dat je zo ontspannen mogelijk speelt vanuit je vingers. Probeer je vingers het werk te laten doen en verder zo min mogelijk bewegingen te maken.

2. Linkerhand etudes spelen
Ik heb er zelf veel aan gehad om iedere dag te beginnen met de linkerhand etudes van Berens. En als ik een tijdje weinig gespeeld heb en merk dat mijn linkerhand weer achteruit is gegaan, pak ik het boek er weer bij. Het is het meest gebruikte en versleten boek dat ik heb! Het boek is nog steeds te koop en niet duur; een prima investering. Hieronder vind je een link naar het boek.

 

Het boek

Hier is een link naar het betreffende boek.

Berens linkerhand etudes

Ik bestel mijn muziekboeken meestal bij Broekmans & van Poppel. Het is een gespecialiseerde bladmuziek winkel met veel kennis van zaken. Bovendien leveren ze snel en goed en hebben een goede service. Ik ben blij dat ze nog bestaan. Een boek verkopen kan iedereen, maar de kennis die ze daar hebben wil ik niet graag missen. Vandaar dat de link van het boek naar hun website is.

 

Veel noten

De etudes zien er misschien lastig uit (heel veel noten!), maar als je het even rustig bekijkt, zie je dat er veel herhaald wordt, maar dan steeds een toon hoger of lager. Met als gevolg dat je het waarschijnlijk al snel uit je hoofd kunt spelen. Zeker de eerste paar bladzijden. En daarmee kun je de techniek van je linkerhand al veel mee verbeteren.

 

Aanwijzingen

Voorin het boek staan aanwijzingen hoe je het beste deze oefeningen kunt studeren. En natuurlijk geldt: hoe meer tijd je eraan besteedt, hoe meer profijt je ervan hebt. Maar ook als je het iedere dag maar 5 minuten doet, zal je na een week of 2 al een verbetering merken! En hoe heerlijk het gevoel dat je echt controle over je vingers krijgt!

Dus geen excuses meer voor een luie linkerhand! Doe er wat aan!

Veel studeerplezier!

/0 Reacties/door

Toch niet zo moeilijk als gedacht!

 

Aan een nieuw stuk beginnen wat er moeilijk uitziet, kan een flinke uitdaging zijn. Je helpt jezelf door er eerst even rustig de tijd voor te nemen om te kijken wat er allemaal in gebeurt. Want hoe meer je erover weet voordat je gaat spelen, hoe beter het spelen gaat!

 

Deze week gaf ik les aan een jongen van 8 jaar. Hij is altijd heel enthousiast en doet goed zijn best. Nadat hij de liedjes had laten horen die hij geoefend had, gingen we kijken naar het volgende liedje in het boek. Dat zag er best moeilijk uit!

 

Nadat we hadden gekeken hoe hij zijn handen moest neerzetten en welke noten er in het stukje voorkomen, ging hij het proberen te spelen. Dat was een hele klus, maar hij kwam er wel doorheen. Hij eindigde met een diepe zucht!

 

“Wat valt je op in dit liedje?” vroeg ik hem. Ik zag hem aandachtig naar zijn boek kijken, en na een stilte zij hij: “Nou… er is eigenlijk wel veel hetzelfde. Regel 1 en 2 beginnen hetzelfde en regel 3 en 4 zijn hetzelfde als regel 1 en 2, alleen komen er noten bij in de rechterhand!”

 

Slimme knul! Hij sloeg de spijker op zijn kop!

 

Ik: “Wil je het nog een keer spelen?”

 

Hij, met een zucht: “Nou eigenlijk niet…”

 

Het valt ook niet mee om je zo in te spannen als je net thuis bent van een drukke dag op school. Daar heb ik alle begrip voor en ik zal nooit veel aandringen. Iedereen mag zijn/haar eigen grenzen aangeven en die respecteer ik. Maar ik wil wel altijd graag weten wat er op zo’n moment in die leerling omgaat.

 

Ik: “Oké…, waarom wil je dat niet?”

Hij: “Nou, het is best moeilijk!”

Ik: “Ja, toen je het net speelde, vond je het best moeilijk. Nu weet je wel veel beter dan daarnet hoe het liedje gaat. Of denk je van niet?”

 

Ineens veranderde zijn gezicht van moedeloos naar enthousiast, en zei hij vrolijk: “Ja, dat is zo! Ik ga het nog een keer proberen!” En gelijk begon hij weer te spelen.

Deze keer ging het zeker 2 tot 3 keer zo snel, en maakt hij veel minder vergissingen. Eigenlijk vond hij het toch niet zo’n moeilijk liedje. Het ging hem zelfs zo goed af, dat we er nog een nieuw liedje bij hebben gedaan om te oefenen. Bij dat 2e nieuwe liedje had hij het slim bekeken.

 

Hij: “Oh, ik zie het al: de regels eindigen precies hetzelfde! En het begin van de 1e en de 2e regel zijn eigenlijk hetzelfde, maar dan achterstevoren!”

 

Prachtig, daar word ik vrolijk van!!

/0 Reacties/door
,

Focus op het muziek maken!

In mijn vorige blog had ik het over het mentale gedeelte van muziek maken. Hoe belangrijk dat is! Want meestal lukt het thuis prima, maar wanneer je heel graag iets moois aan publiek (of je docent) wil laten horen, wordt het ineens veel moeilijker! Door de stress reageert je lichaam en je denken anders, dan in ontspanning. Dat zorgt voor ongemakkelijke gevoelens die je aardig in de weg kunnen zitten!

 

 

 

Ontspannen

Het liefst wil je onbevangen en ontspannen spelen, ook wanneer je publiek hebt. Maar doordat de situatie anders is dan wanneer je thuis aan het studeren bent, vraagt het om een andere aanpak. De druk is groter, en daardoor kun je niet net zo ontspannen zijn. Dat is een feit waar je niets aan kunt doen. Waar je wel wat aan kunt doen is leren met die spanning om te gaan en het positief te benaderen.

 

Focus

Om een goede prestatie onder druk te kunnen leveren, moet je een goede focus houden. Belangrijk hiervoor is dat je basis goed is: een goede nachtrust, gezond eten, voldoende drinken en bewegen. Je weet zelf ook wel dat als je niet lekker in je vel steekt, het moeilijker is om je te concentreren. Maar zelfs als dit allemaal in orde is, valt het niet mee om je te blijven concentreren op wat je aan het doen bent tijdens een optreden!

 

Tijdens studeren heb je een andere focus

Tijdens het studeren let je goed op of je geen fouten maakt. En als je ze maakt, probeer je ze te verbeteren. Dat is logisch en heel zinvol: op die manier wordt je steeds beter! Maar het betekent wel dat je heel erg gewend bent om je te focussen op de fouten die je maakt. Het is een gewoonte. Die gewoonte is prima tijdens het studeren, maar heel onwenselijk wanneer je aan het optreden bent!

 

Afdwalen

Wanneer je aan het optreden bent, wil je het liefste in een “Flow ” terecht komen. Daar bedoel ik mee dat het allemaal goed voelt, en dat je helemaal in de muziek opgaat. De realiteit is helaas vaak dat je aan allerlei dingen gaat denken die je afleiden. Dat komt doordat je door de stress heel snel kan denken en heel alert bent. Je denkt na over ieder foutje dat je maakt (dat ben je immers gewend!). En, in plaats van te focussen op wat je aan het doen bent, ga je je afvragen wat de mensen in het publiek van je optreden vinden. Of je denkt: “als ik die fout daar nou maar niet weer maak!” (Waardoor je juist de kans vergroot dat je hem wel maakt!). Of je ziet iets in het publiek bewegen en raakt daardoor afgeleid. Weg Flow…..

Allemaal dingen die je niet wilt!

 

Loslaten en ervoor gaan!

Hoe raar het ook klinkt, maar hoe meer je de controle probeert te houden, hoe slechter je gaat spelen! Als je ervoor zorgt dat je goed voorbereid bent, moet je tijdens je optreden erop vertrouwen dat je het kan. Zeg het ook tegen jezelf: “Ik kan dit!!” Je onderbewuste gelooft wat je tegen jezelf zegt!

 

Vaste routine

Zorg ervoor dat je een vaste routine hebt voordat je gaat beginnen met spelen. Onderstaande routine zorgt ervoor dat je het creatieve gedeelte van je hersenen activeert, i.p.v. het gedeelte waar je mee nadenkt. Dit helpt om je te focussen en in de Flow te komen. Oefen het thuis elke keer als je een stuk gaat spelen wat je al in je vingers hebt, zodat het een gewoonte wordt:
-Neem je tijd om goed te gaan zitten.
-Adem rustig en ontspan tijdens het uitademen
-Zeg iets positiefs tegen jezelf over hoe je het stuk wilt gaan spelen, bijvoorbeeld:” Ik ga hiervan genieten!” of “Ik speel het vrolijk en vloeiend”
-Kijk niet naar het publiek maar focus op je handen, of de toetsen.
-Bedenk hoe het moet gaan klinken wat je gaat spelen: hoor de eerste paar maten in je hoofd
-Haal nog 1 keer diep adem vanuit je buik en laat alle energie naar je handen stromen, en: ga ervoor!

 

Dingen die je niet moet doen

Waar je naar kijkt, daar gaat je focus heen. Blijf dus bij jezelf. Ga niet om je heen kijken.
Wat er gebeurt, gebeurt. Je hebt niet alles in de hand. En je maakt misschien een paar foutjes. Veroordeel jezelf daar niet om! Denk er niet over na, laat het gaan en ga door. Een paar foute noten zijn niet belangrijk, probeer ze zoveel mogelijk te negeren. Dat is ook iets wat je tijdens het studeren regelmatig moet oefenen.

 

Nog een tip

Stel jezelf voor dat je in een grote bubbel zit, waar geen negatieve dingen doorheen kunnen komen. Alleen de goede dingen die jij doet, gaan erdoorheen. En alleen de positieve gedachten en energie van het publiek kunnen jou bereiken. Ook hier geldt weer voor: oefen het thuis tijdens het studeren. Alleen als je het gewend bent om je dat voor te stellen, kan je het ook tijdens een stressvolle situatie.

 

Go for it!!

/0 Reacties/door

Positiviteit heb je nodig!

We zijn alweer bijna aan het einde van de maand januari. Traditiegetrouw een maand van goede voornemens, nieuwjaarsrecepties en gelukwensen voor het nieuwe jaar.

2023
Een nieuw jaar
Een nieuw begin
We wensen iedereen alle goeds
We maken goede voornemens
Er hangt een positieve sfeer van verwachting in de lucht

Voornemens

Hoe is het met jou? Heb jij dat gevoel van een nieuwe start nog steeds? Van: dit jaar ga ik….? Of is het alweer “gewoon z’n gangetje” en zijn de goede voornemens op de achtergrond geraakt?

Doel bereiken

Wanneer je iets wilt bereiken is het belangrijk dat je positief bent. Zonder die positieve instelling zal je je doel nooit bereiken. Tegen jezelf zeggen dat er iets goeds gaat gebeuren, is dan ook een goede gewoonte. Het betekent niet dat alles goed gaat, maar iets gaat er altijd wel goed! En de kans dat dat positieve iets je opvalt, is dan veel groter. En alles wat je aandacht geeft groeit….

Feedback

Als het gaat om dingen leren, zijn we gewend om te letten op wat er niet goed gaat. Tijdens het lesgeven zal ik natuurlijk leerlingen daarop moeten wijzen. Ik probeer er altijd wel, heel bewust, ook positieve feedback tegenover te zetten. Er is altijd wel iets wat wel goed gaat. En als het echt heel moeilijk is om iets positiefs te noemen, zeg ik zoiets als: “oké, ik merk wel dat je dat heel moeilijk vindt. Maar ik weet zeker dat als we er samen even op oefenen, het al snel veel beter gaat!” Want met een leerling die het niet meer ziet zitten, bereik niet veel. Maar je moet wel altijd eerlijk blijven. Zeggen dat iets goed gaat, terwijl duidelijk niet zo is, vind ik niet kunnen.

Positief

Als je zelf aan het studeren bent, moet je net doen zoals ik doe bij mijn leerlingen. Wees eerlijk. Benoem voor jezelf de positieve zaken. Wat gaat er wel goed? Al is het maar dat je het in ieder geval aan het proberen bent, ook al vind je het heel moeilijk. Dat is ook al goed van jezelf! Wat niet goed gaat, heeft gewoon nog meer aandacht nodig.

Je houding is belangrijk!

Dit alles is natuurlijk nog geen garantie dat het allemaal dan ineens veel beter gaat. Maar ook als het niet lukt, kom je met een positieve houding veel verder. Het bijltje erbij neergooien is soms heel verleidelijk. Maar wanneer je denkt: “Oké, dit lukt nu niet. Wat kan ik doen om verder te komen?”, bereik je veel meer! Misschien ken je iemand die je kan helpen. Of kun je op internet zoeken of daar iets staat waar je wat aan hebt.

Jouw doel voor 2023

Heb jij goede voornemens? Heb jij een duidelijk doel voor ogen wat je dit jaar wilt bereiken? Goed zo! Schrijf het op en hang het ergens in het zicht zodat je er steeds aan herinnerd wordt. Probeer elke dag een stapje richting je doel te zetten.

En blijf positief!

/2 Reacties/door

Waarom 1 keer uitleggen vaak niet genoeg is

Lesgeven is een boeiend vak! Hoewel veel dingen voorspelbaar zijn doordat leerlingen vaak dezelfde zaken moeilijk vinden, is het ook steeds weer vol verrassingen. Mensen vragen wel eens aan mij of het niet saai is om alles 100 keer uit te moeten leggen. Dat vind ik niet!

 

Iedereen is anders

Ik pas mijn manier van uitleggen zoveel mogelijk aan, aan degene die ik voor me heb. Want iedereen leert anders. En dan heb ik het niet alleen over het verschil tussen kinderen, tieners en volwassenen. Het heeft ook heel veel met je karakter te maken, met je inzicht, ervaring, aanleg. Iedereen reageert ook weer anders. Dat zorgt ervoor dat ik elke keer weer een andere ervaring heb bij het uitleggen, ook al heb ik hetzelfde onderwerp al wel 1000 keer eerder uitgelegd.

Resultaat

Deze week had ik een leerling op les, die bezig was met een bluesschema. Ze had moeite met de plekjes waar ze een zwarte toets moest spelen. Hoewel het al wel beter ging dan vorige week, had ze te veel tijd nodig om naar de zwarte toets te komen. Ik liet haar zien dat ze dat op kan lossen door haar hele hand wat meer naar voren te plaatsen, zodat haar vingers op de witte toetsen, tussen de zwarte terecht kwamen. Daardoor hoefde ze niet steeds heen en weer te schuiven om de zwarte toetsen te kunnen spelen. Dat scheelt tijd en daardoor lukte het wel om vloeiend door te spelen.

Een week eerder

Ze was aangenaam verrast, maar ook verbaasd: ”Dat heb je vorige week ook uitgelegd, maar toen lukte het niet! Wat raar!”
Ja, dat had ik inderdaad gedaan. En inderdaad lukte het toen niet, en nu wel. Is dat raar?

Voorwaarden

Zo raar is dat helemaal niet. Om iets nieuws te kunnen leren moet er genoeg ruimte in je hoofd voor zijn, en je moet eraan toe zijn om het te leren. Als er niet aan die 2 voorwaarden voldaan wordt, gaat het gewoon nog niet lukken.

Te moeilijk

Als iets nog te moeilijk voor je is, kan iemand het nog zo vaak voordoen en uitleggen, maar dan gaat het je toch niet lukken. Voordat je kan leren touwtje springen, zal je eerst moeten kunnen lopen, je evenwicht bewaren en springen zonder touw. Als je nog niet kan lopen, ga je het nog niet voor elkaar krijgen om touwtje te springen, hoe goed iemand anders het ook aan je uitlegt en voordoet. Je zal dan eerst de stappen ervoor moeten doorlopen, er naartoe moeten werken, voordat je het kunt leren. Dat geldt ook voor muziek maken.

Ruimte in je hoofd

Het kan ook zijn dat het niet lukt omdat er niet genoeg ruimte in je hoofd is. Dat is natuurlijk niet letterlijk zo, maar zo noem ik het maar even. Dit kan bijvoorbeeld zijn omdat je te moe bent, te veel gestrest, je niet zo lekker bent, er te veel afleiding is. Maar het kan ook heel goed zijn dat je nog zoveel moeite hebt met het spelen van de juiste noten, dat je geen ruimte meer over hebt om aan iets anders te denken of om op iets anders te letten. Of een combinatie van dit alles…

Onvoorspelbaar

Wat er bij deze leerling precies aan de hand was, blijft gissen. Waarschijnlijk was het wel een combinatie van meerdere factoren. Maar je ziet, het blijft dus altijd onvoorspelbaar wat het resultaat is als ik iets uitleg. Het blijft spannend hoe een leerling erop reageert!

Volhouden

Je ziet hieraan dus ook: Wat je de ene keer niet lukt, kan je de volgende keer wel lukken. Doe daarom net als ik: Geef nooit op! Volhouden en doorgaan is de enige manier om verder te komen. Soms, als de sprong te groot voor je is, moet je nog een paar tussenstappen zetten, en heb je nog wat tijd nodig om te groeien. Maar als je volhoudt, kom je er wel!

/0 Reacties/door