Kijken naar je handen: wel of niet doen?

Regelmatig krijg ik de vraag van leerlingen of je naar je handen mag kijken, wanneer je aan het pianospelen bent. Vooral wanneer je tijdens het spelen de bladmuziek leest, lijkt het niet handig om dan naar je handen te kijken. Ik heb zelfs een leerling die vertelde dat zijn vorige docent het verboden had om naar zijn handen te kijken tijdens het spelen!

Op gevoel

Op je gevoel kunnen spelen, dus zonder naar je handen te kijken, is heel handig. Het is dan ook zeker een goed idee om jezelf daarin te trainen. Alleen zal het je vaak niet gelijk lukken. Het is dan prima eerst wel naar je hand(en) te kijken om te controleren of je het goed doet. Of je bewegingen goed zijn. Probeer dan je aandacht te verleggen naar hoe het aanvoelt terwijl je kijkt. Probeer het daarna zonder te kijken nog eens.

Slim gebruiken

Je merkt waarschijnlijk al dat ik het niet eens ben met de docent die een leerling verbiedt om naar zijn handen te kijken. Piano spelen is moeilijk, en alles wat je kan helpen om het beter te doen, moet je slim gebruiken! Het bovenstaande is daar 1 voorbeeld van, maar er zijn meer situaties te bedenken waarbij het handig is om naar je hand(en) te kijken.

Luisteren

Zo had ik deze week een leerling op les die moeite had met het spelen van 1 maat. Ze wist precies wat ze moest doen, en erg moeilijk was het niet, maar haar vingers leken een ander plan te hebben. Na een paar keer dezelfde maat te hebben gespeeld, bleef het mis gaan.
“Ken je die maat nu uit je hoofd?” vroeg ik haar. Ja, ze had hem nu zo vaak gespeeld, ze wist precies wat er stond. “Speel het dan eens uit je hoofd en kijk goed naar je rechterhand”. (Bij de rechterhand ging het steeds fout.) Toen lukte het wél! Als je kijkt naar je hand, luistert die beter naar je! 😉

Aandacht

Natuurlijk kan je hand niet echt “luisteren”. Dat het werkt komt doordat je nog beter je aandacht geeft aan het probleem. Terwijl je kijkt heb je zelf een beeld in gedachten wat je vingers moeten gaan doen en kun je ze beter sturen. Je wordt niet afgeleid door het kijken naar de noten. En doordat je focus heel precies is, lukt het beter om doen wat je wilt.

Sprongen

Er zijn ook situaties denkbaar, die niet handig zijn om op gevoel te spelen. Denk bijvoorbeeld aan het maken van grote sprongen met je hand. Grote sprongen zijn lastig in te schatten, zeker als je nog niet zo heel ervaren ermee bent. Het is wel te leren, er zijn immers ook blinde pianisten die het kunnen, maar eenvoudig is het niet. Het risico dat je er net naast belandt, is best groot. Je ogen gebruiken om dat te voorkomen, vind ik dan ook alleen maar verstandig!

Niet kijken naar je handen!

Toch moet je dan niet kijken naar je handen! Dat klinkt waarschijnlijk tegenstrijdig, maar eigenlijk is het logisch. In zo’n situatie moet je niet kijken naar je handen, maar naar de toets waar je naartoe moet. Je hand volgt dan automatisch je ogen en komt op de juiste toets terecht. Eigenlijk net als met autorijden of fietsen: je kijkt waar je naartoe moet en niet naar je handen op het stuur. Als je kijkt naar je handen, gaat het fout!

Conclusie

Piano spelen is een complexe bezigheid die veel van je vergt. (Dat geldt overigens voor het bespelen van alle instrumenten.) Eigenlijk ben je continu aan het multitasken, en dat is iets waar een mens niet voor gemaakt is, en niet goed kan. Belangrijk is daarom dat je steeds je aandacht brengt naar die plek waar je hem het hardste nodig hebt. Je ogen kun je daarbij goed gebruiken. Dat zou ik je dan ook zeker aanraden! Niet alleen maar kijken naar je bladmuziek. Ook niet alleen maar naar je handen kijken. Bedenk per situatie waar je ogen het meest nodig zijn, en gebruik ze daarvoor!