Herhalingstekens: van kop tot staart

Herhalingstekens in een muziekstuk worden niet altijd gewaardeerd. Gisteren had ik een leerling op les die niet aan een bepaald stuk was begonnen omdat ze moedeloos werd van de herhalingstekens die erin staan. Zij is zeker niet de enige. Ik hoor regelmatig een diepe zucht wanneer een leerling met veel herhalingstekens geconfronteerd wordt. “Jeetje, het lijkt wel een speurtocht!” Heb ik ook weleens gehoord. En inderdaad, het is niet altijd even gemakkelijk te volgen. Ik hoop dat je met de tips in dit artikel er beter mee om leert gaan.

 

Waarom herhalingstekens

In veel muziek worden gedeelten herhaald. Zo’n gedeelte opnieuw opschrijven, zonder herhalingstekens te gebruiken kan, maar dat heeft ook nadelen:
Het kost meer papier.
Het is niet handig als je veel keer moet omslaan tijdens een stuk.
Het speelt moeilijker.

 

 

Hoezo moeilijker zonder herhalingstekens?

Dat laatste heeft enige toelichting nodig. Want waarom zou het met herhalingstekens gemakkelijker zijn? Misschien heb je het zelf weleens ondervonden. Een aantal maten die je aan het begin van een stuk goed kan spelen. Diezelfde maten komen later in het stuk nog een keer terug. Maar het staat op een andere bladzijde en op een andere regel. Ineens lijkt het een stuk moeilijker! Herkenbaar? Je bent zeker niet de enige, ik kom dat in mijn lespraktijk vaak tegen. Hetzelfde stukje, in een andere visuele context, brengt je hersenen toch een beetje in verwarring! Daarom is een herhalingsteken in zo’n geval gemakkelijker, het ziet er dan precies hetzelfde uit en het staat op dezelfde plek. En je hoeft je aantekeningen maar op 1 plek erbij te zetten. Scheelt weer werk. ?

 

 

Veel gebruikte herhalingstekens

Voordat ik aan de tips ga beginnen, geef ik je eerst nog even een lijstje met de meest voorkomende herhalingstekens.
Dubbele maatstreep met dubbele punt: Wat tussen de dubbele strepen met dubbele punt staat, speel je 2x. Wanneer er een haakje boven staat met een 1, speel je dat alleen de 1e keer. De tweede keer sla je haakje 1 over en ga je gelijk door naar de maten waar haakje 2 boven staat

 

 

Da Capo – afgekort tot D.C. – weer spelen vanaf het begin van het stuk ( Capo = Hoofd )
Segno:                     – letterlijk vertaalt : Teken

Dal Segno – afgekort tot D.S.- weer spelen vanaf het Segno
al – betekent : tot
Da of Dal – betekent vanaf
Dal Segno al Fine – speel vanaf het teken tot aan Fine ( einde )

Coda – letterlijke betekenis : staart.

Hiermee wordt het slotgedeelte van een muziekstuk aangegeven. Er staat dan ergens in het muziekstuk een klein Coda teken. Vanaf dat kleine Coda teken ga je direct naar het grote Coda teken aan het einde van het stuk.

 

 

Italiaans

Zoals je misschien al in de gaten hebt zijn bovenstaande muziektermen uit het Italiaans overgenomen, zoals bij zoveel muziektermen het geval is.
Ik las trouwens ergens dat je Coda uit hoort te spreken als “soda”. Maar als je tegen een collega muzikant het over “soda” hebt, kijkt hij of zij je een beetje verbaasd aan. Iedereen spreekt het uit als “koda”.

 

 

Tips

1. Kijk voordat je met stuk gaat beginnen eerst hoe de volgorde precies is.
2. Gebruik markeerstiften met verschillende kleuren om op te laten vallen ván waar, náar waar je toe moet.
3. Oefen vanaf het begin het stuk steeds in de juiste volgorde. Wanneer je denkt: “de volgorde komt later wel” zal je er veel meer moeite mee blijven houden.

Het is inderdaad soms net een speurtocht, maar zoals meestal: als je de puzzel eenmaal hebt opgelost, lijkt ie ineens niet meer zo moeilijk!

 

Veel studeerplezier!